Dit artikel verscheen onlangs ook in Heemkundig Nieuws De Oost-Oudburg
Voorgeschiedenis
Wanneer we stroomopwaarts vanaf de Schelde te Hamme de Durme zouden opvaren, dan splitst de Durme zich in Daknam, voorbij Lokeren, in twee armen. De noordelijke arm, eertijds de Noordlede geheten, heet nu de Moervaart, die langs Moerbeke en Wachtebeke passeert, en de zuidelijke arm heet de Zuidlede, die voorbij Eksaarde de grens vormt tussen Mendonk en Zaffelare. Nabij de dorpskern van Mendonk komen deze twee armen terug samen en het verdere deel heet daar eveneens Moervaart tot aan het kanaal Gent-Terneuzen. Vroeger liep de Durme verder en deze oude delen van de Durme, voorbij het kanaal Gent-Terneuzen, heten thans de Kale en de Poeke, tot aan Tielt in West-Vlaanderen.
De Zuidlede was eeuwenlang een bevaarbare en druk gebruikte rivier. Maar toen de afwatering van de Kale en de Poeke met al het water uit een deel van West- en Oost-Vlaanderen niet meer langs de oude Durme kwam, maar afgevoerd werd langs het kanaal Gent-Terneuzen, ebde het belang van deze rivier gestaag weg. Wegebben was hier eigenlijk bijna letterlijk te nemen want tussen Lokeren en Hamme verzandde de rivier. Het bij vloed opgestuwde materiaal werd door onvoldoend krachtige ebbe niet meer teruggetrokken.
Toen de Zuidlede nog wel volop bevaarbaar was, bestond er tussen Zaffelare en Mendonk, op de weg naar Wachtebeke, een brug die verhoogd werd om de doorvaart te vergemakkelijken. Een verhoogde brug of een brug met een pui kreeg er de naam Puyenbrug. De onvrije schippers van Gent moesten deze brug onderhouden.
Later, bij het ontstaan van het provinciaal domein aldaar, heeft een verstrooide bestendig afgevaardigde er Puyenbroeck van gemaakt en de “pui” verkeerd verstaan als een dialectwoord voor kikker. Zo ontstond de totaal onhistorische naam “Puyenbroeck”
Nieuwe bruggen
In mei 1940 blies het aftrekkende Belgische leger de brug op over de Moervaart tussen Mendonk en Wachtebeke, aan Overlede in de Meersstraat. In september 1944 leverden de Duitsers hun bijdrage in de verkeershinder. Toen werd de Puyenbrug vernield door het aftrekkende Duitse leger. Vanuit Wachtebeke hebben de Duitsers nog een tijdlang Zaffelare beschoten in een poging om het optrekkende leger van de geallieerden tegen te houden. Vijf jaar lang moest men zich behelpen met een noodbrug. Pas in 1950 werd een nieuwe brug ingehuldigd met op de brughoofden gebeiteld: Mendonk Anno 1950, Mendonk Puyenbrug, Zaffelare Anno 1950 en Zaffelare Puyenbrug. De viering van de plechtige inhuldiging werd in 1950 geleid door dokter Regule Depraetere, de dorpsdokter van Zaffelare. Het was een feestelijke aangelegenheid in aanwezigheid van veel mensen en met de plaatselijke notabelen zoals mevrouw Van Titelboom van kasteel Puyenbrug en mevrouw Van Damme-Hellebuck, echtgenote van zaakvoerder Armand Van Damme.
In 2015 was de versleten brug aan vernieuwing en aan verbreding toe. De werkzaamheden werden uitgevoerd door de firma Aswebo (Drongen) en hebben meer dan zes maanden geduurd. De brug werd langs de oostkant verbreed en hermetst, zodat deze nu dichter staat bij een van de bunkers van de Hollandstellung, die zich daar bevindt sinds 1917. De verbreding langs die kant zou te maken hebben met de geplande aanleg van een dubbel, gescheiden fietspad. De ergernis van weggebruikers en handelaars duurde lang. Om Wachtebeke te bereiken moest men langs Mendonk of langs de Stenen Brug en omgekeerd. Daar ondertussen bovendien ook nog een tijdlang de weg naar Zelzate onderbroken was en later naar Moerbeke en daarna naar Sint-Kruis-Winkel kon vanuit Wachtebeke alleen nog gelatenheid rust bieden.
Zonder enige feestelijkheid werd de nieuwe brug voor het verkeer open gesteld op vrijdag 30 oktober rond 15 uur.
Bert Vervaet met De Oud-Oostburg http://users.skynet.be/oost-oudbrug/start/html
Illustraties
1.De Puyenbrug rond 1905. (Uitgave De Ceuleners, Zaffelare)
2.De Puyenbrug kort na 1950. (Uitgave De Ceuleners, Zaffelare; foto: E. Beernaert, Lokeren)
3-4.De brug op 30 oktober 2015 (Bert Vervaet
5.Dokter Regule Depraetere spreekt de aanwezigen toe bij de feestelijke inhuldiging van de Puyenbrug op 22 oktober 1950. (Foto: Leona Van Hooreweghe-Van Conkelberge, Zaffelare)