‘Zomer’ volgens Jon Hassell

Machteld Moijson
0 reactie(s)
‘Zomer’ volgens Jon Hassell

Tekst Machteld Moijson - Foto via Unsplash

Begin van deze zomer overleed Jon Hassell, Amerikaans musicus en jazztrompettist op de leeftijd van 84 jaar. Als trompetspeler is hij minder bekend dan Miles Davis, Chet Baker of Louis Armstrong, maar hij werd ook geapprecieerd als componist.

Primitieve voorlopers van de trompet bestonden al 2000 jaar voor Christus. Het instrument is waarschijnlijk ontstaan toen mensen erachter kwamen dat zij geluid op materialen als schelpen of holle buizen konden maken. Eén van de oudste bronnen die van trompetten melding maakt, is de Bijbel. Hier wordt gesproken over bazuinen of zilveren trompetten van zo’n 50 cm lang. Deze waren niet veel meer dan een rechte buis die aan het eind in een beker uitliep. Ook de Egyptenaren en Romeinen hadden trompetten.

Tijdens de middeleeuwen was de trompet in het westen van Europa uitgestorven. De kruisvaarders echter leerden het instrument weer kennen via de islamitische wereld en brachten het mee naar het Westen waar het gebruikt werd aan vorstenhoven en in steden.

Tijdens de renaissance verbeterde de metaalbewerkingsindustrie, men kon dan ook gebogen buizen maken. Hierdoor ontstonden er andere trompetvormen zoals de schuiftrompet. Het instrument kreeg ook toegang tot de kerkmuziek waaruit het eerder verbannen was vanwege zijn gebruik in oorlogen. Er ontstonden zelfs gilden voor trompettisten.

Vanaf 1600 begon de bloeiperiode voor de trompet. In de barokperiode gebruikte men vooral een natuurtrompet. Antonio Vivaldi en Johan Sebastian Bach schreven concerti voor dit instrument.

In de klassieke periode geraakte de trompet uit de mode. Het instrument werd alleen nog gebruikt in orkesten om het volume wat te verhogen of in een fanfare.

Er werd aan gewerkt om het zo te ontwikkelen dat het de toonladder kon spelen. Dit lukte met een kleptrompet, met kleppen zoals bij een dwarsfluit. Haydn en Hummel schreven hiervoor concerten.

Heinrich Stölzel was de uitvinder van het eerste werkende ventiel in 1815. François Perinet en Friedrich Blühmel vervolmaakten het ventiel in 1839 en kregen hier samen een patent voor. Deze eerste ventielen waren echter niet rond, maar vierkant.

Nu wordt de trompet op veel verschillende manieren in de muziek gebruikt, daarom is het wenselijk om de klank te kunnen aanpassen. Hiervoor worden dempers gebruikt, dit deed ook Jon Hassell. Hij werd geboren in Memphis, Tennessee, en studeerde aan de Eastman School of Music en bij Katherina Stockhausen. Zijn stijl wordt omschreven als trance of ambient. Hij speelde o.a. met La Monte Young, Brian Eno, Harold Budd, David Sylvian, Jon Balke. Samen met Eno en Daniel Lanois schreef hij de muziek voor ‘The Million Dollar Hotel’, een film van Wim Wenders uit het jaar 2000.

De trompet klinkt meestal vrij hoog en heeft een heldere doordringende toon, maar door het gebruik van een demper, een harmonizer, kan de klankkleur aangepast worden en verkrijgt hij hier een ‘zachter’ en ruisend trompetgeluid.  De interpretatie van de zomer, Summer, door Jon Hassell uit zijn album Fascinoma uit 1999, past bij deze niet zo geslaagde zomer van 2021 en bij zijn overlijden, er spreekt een zachte melancholie uit het werk.