In 1979 werd het model Bo Derek wereldberoemd met de komische film 10 van Blake Edwards. Haar acteerwerk en de muziekscore van Henry Mancini werden overschaduwd door een muziekfragment van Maurice Ravel dat het liefdesthema droeg: de Bolero. Nog nooit werd een stuk klassieke muziek zo populair als Ravels Bolero.
Het stuk werd door de Franse componist geschreven als een ballet voor de Russische danseres Ida Rubinstein in 1928. Het kreeg datzelfde jaar nog zijn première met een choreografie van Bronislava Nijinska in een decor van Alexandre Benois. Het orkest van de Opéra de Paris werd toen gedirigeerd door Walther Straram.
De bolero is van oorsprong een klassieke Spaanse dans in driekwartsmaat die ontstond uit de contradanza en de sevillana aan het einde van de achttiende eeuw en werd gedanst door één danser of een paar. De dans had een vrij langzaam tempo, uitgevoerd op zang met begeleiding van castagnetten en gitaar. Een aantal componisten heeft muziek geschreven die op deze dans gebaseerd is, o.a. Frédéric Chopin schreef in 1833 een bolero voor piano solo.
Maurice Ravel vertelde met dit stuk geen verhaal, hij noemde het zelf inhoudsloos en was er niet zo trots op. Toch is het een meesterwerk uit de klassieke muziek geworden. Er zijn twee thema’s, telkens door andere instrumenten gespeeld. Na de twee inleidende maten van de trom krijgen we een kalme, oosters aandoende sfeer. Het eerste thema wordt ingezet door één enkele fluit, langzamerhand doet het hele orkest mee. Er spreekt een enorme vitaliteit uit. Elk opeenvolgend fragment gaat in crescendo waardoor er een zekere dreiging ontstaat. Plots is er een gedurfde modulatie van C majeur tot E majeur en een dissonant einde. We kunnen ons nu afvragen of de componist dit schreef met een aanvoelen van een onbekende catastrofe, een voorafschaduwing van de Tweede Wereldoorlog.
Het stuk werd ontelbare keren uitgevoerd en opgenomen. De meest geslaagde opnames zijn die van Claudio Abbado uit 1985, van Paavo Järvi uit 2003, maar vooral die van Jos van Immerseel uit 2005. De lengte van het stuk varieert van ongeveer 15 minuten tot meer dan 17 minuten.
De muziek werd populair door de film van Blake Edwards, maar voor de balletliefhebbers is het vooral Maurice Béjart, choreograaf en leider van het Ballet van de XXe Eeuw, die het stuk onsterfelijk maakte. In zijn interpretatie staat solo-danser Jorge Donn op een grote ronde tafel, omgeven door zittende dansers. De focus ligt op de afgemeten ritmische bewegingen van Jorge Donn. Stilaan nemen de andere dansers het ritme over. Voor de film Les Uns et les Autres van Claude Lelouch van 1980-1981 danste en acteerde Jorge Donn. Het verhaal gaat over vier families met een passie voor muziek en hoe de Tweede Wereldoorlog hen samenbrengt. Donn mag in de film dansen op de tonen van de Bolero van Ravel. Zijn personage en de andere karakters, werden losjes gebaseerd op historische figuren. Zijn verhaallijn is die van Rudolf Nureyev.
Na het ontbinden van het Ballet van de XXe Eeuw en het stichten van het Ballet van Lausanne bleef Béjart de Bolero op het repertoire houden. Na de dood van Jorge Donn en later die van Béjart bleef het Ballet van Lausanne het stuk dansen als eerbetoon. De solo werd overgenomen door Maya Plisetskaya.
Ballet van Lausanne met choreografie van Maurice Béjart, gedanst door Maya Plisetskaya in 2012