Dorien De Vylder bereidt zalf, siroop, capsules, kijkt bestellingen met medicijnen na, verleent advies op maat aan wie de apotheek binnenwaait, samen met een collega. Zij is een van de onmisbare hulpverleners in deze barre coronatijden, maar in haar vrije tijd schrijft ze sinds jaar en dag poëzie.
Bij Uitgeverij Vrijdag verscheen op 27 februari 2020 haar tweede dichtbundel Heerlijk afgebakend eindeloos. Deze tweede bundel bevestigt het gevoel dat ik had toen ik voor de eerste keer haar gedichten en een kort interview las in 9080, ze was pas 16 jaar oud. Ze sprak zo vastberaden over haar keuze voor poëzie dat ik meteen wist: dit is geen puber met een bevlieging die zo nodig haar innerlijke roerselen in dichtvorm wil gieten om het jaar nadien weer een andere hobby te kiezen.
Na haar talent jaren te hebben geoefend bracht Uitgeverij Vrijdag haar debuut Vertraagd Stilleven uit in 2017. Heerlijk afgebakend eindeloos is net als de vorige bundel ontstaan tijdens het reizen, studeren en lezen. Dit gaat zowel over een rondreis door het surreële Namibië als het ploegen van een akker in Zaffelare met haar papa, een ontdekkingstocht door de Ardennen, het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel, bezoek aan tentoonstellingen van Magritte, Van Gogh, Hockney, het lezen van o.a. Cees Nooteboom, José Saramago, Ivo Michiels, het studeren van de vakken Geschiedenis van de antieke wijsbegeerte en Kennisleer aan de Universiteit Gent.
De titel is niet bedoeld als statement, het is eerder een verwijzing naar het universum van de bundel, de periode in haar leven waarin ze deze dertig gedichten heeft geschreven. Daarbij gaat het een over in het ander, gedichten gaan over in het leven en omgekeerd. De cover geeft met een gestileerde rollercoaster een idee van het leven als een dolle rit.
Vertraagd stilleven ging over zitten en kijken, over helderheid in plaats van verwarring en daarom waren dit sobere gedichten met veel witruimte. Er zit al een kiem in van wat we in de tweede bundel, de ‘ontregelende gedichten’ zullen noemen. Bijvoorbeeld in het gedicht Schouwspel zien we al dit meer associatieve denken aan het werk. In de nieuwe bundel spelen deze soort gedichten een veel grotere rol, zetten ze zelfs de toon van de bundel. De beelden worden vaak absurder, zelfs in de uitgepuurde gedichten. In de ‘ontregelende gedichten’ volgen de beelden elkaar associatief op, de stroom van woorden en gedachten krijgt de vrije loop en alle witregels worden weggelaten waardoor de versregels als in proza op elkaar aansluiten en alle leestekens vervangen worden door komma’s. Deze vormgeving geeft meer vaart bij het lezen, maar zorgt ook voor meer verwarring.
Bij het gedicht Tetris geeft Dorien inkijk in het ontstaansproces van een gedicht en in de associaties die in haar geest ontstaan.
Tetris
Als ze praat,
spuwt ze blokken,
topazen blokken uit haar mond.
Die zich ordenen in hun val
tot rivieren, bomen
dieren, mensen
hun verhalen,
Zeldzaam
schitterend
solide.
Dorien vertelt: “Het licht stond op rood bij het kruispunt. In de auto naast me zag ik iemand praten, zonder dat ik hoorde wat er werd gezegd. Enkel de lipbeweging zag ik en ik stelde me plots voor dat er iets tastbaars, iets concreet uit de mond werd gespuwd in plaats van klanken, woorden, zinnen. Het konden objecten zijn, maar geen samengestelde objecten, eerder iets als bouwstenen.” Ze dacht toen aan blokken, zag het spel Tetris voor zich, waarbij blokken in elkaar gepast worden. Ze stelde zich voor hoe de uitgespuwde blokken in elkaar klikten en een eigen wereld vormden.
Om het gedicht te vervolledigen stelde ze zich de weken en maanden na het initiële beeld de vraag uit welk materiaal die blokken en de wereld die ze vormen, gemaakt zouden kunnen zijn en ook hoe ze zouden vallen. Zouden ze, zoals alles in de natuur, onvermijdelijk op hun plek vallen?
Dorien heeft duidelijk een wetenschappelijke geest, welke blijkt uit haar opleiding en werk als apotheker. Je zou kunnen denken dat de wetenschappelijke wereld van haar opleiding en de wereld van de poëzie niet passen bij elkaar. Volgens Dorien staan deze twee werelden inhoudelijk haaks op elkaar, schuren ze vanuit die positie over elkaar als tektonische platen en maakt dat een zekere ongebreidelde energie los. Toch zijn er wel bepaalde vaardigheden die zowel bij het dichten als bij het werk in de apotheek van pas komen, al verschilt de manier waarop ze aangewend worden. Eerst en vooral is er nauwkeurigheid nodig. Zoals een dichter erover waakt dat er geen woord te veel staat in een gedicht, zo waakt de apotheker erover dat een magistrale bereiding geen milligram te veel bevat van de werkzame stof.
Een andere vaardigheid is de taalvaardigheid. Een patiënt die voor de apotheker staat, wil duidelijke informatie om van zijn kwaal af te geraken, de lezer of luisteraar van de dichter wil geamuseerd en verrijkt worden. Als apotheker gebruikt Dorien de taal informatief, instructief, rationeel, helder, analytisch. Als dichter heeft ze een veel grotere vrijheid, een vrijheid die ze in Heerlijk afgebakend eindeloos volop verkent, terwijl ze in Vertraagd stilleven haar taalgebruik vooral die gekende heldere en analytisch kant heeft uitgestuwd. Bovendien zet Dorien ook elke dag haar inlevingsvermogen en onverdeelde focus in. Ze begeeft zich in de leefwereld van elke individuele patiënt die bij haar zijn onbehagen uit de doeken komt doen. Zo ook bevindt ze zich volledig in het universum van het gedicht waaraan ze aan het werken is.
Zoals de coronaepidemie ons doet beseffen dat we in deze geglobaliseerde wereld allemaal met elkaar verbonden zijn, zo doen de gedichten van Dorien De Vylder ons in haar nieuwste bundel beseffen dat beelden en ideeën associatief met elkaar verbonden zijn. Zij is de “apothekeres die midden in de woestijn geruisloos vervelt tot dichteres” en ons meeneemt naar een andere werkelijkheid. Laten we genieten van deze gedichten uit Heerlijk afgebakend eindeloos, laten we toe meegevoerd te worden naar een poëtisch universum dat ons de minder leuke realiteit laat vergeten.
Heerlijk afgebakend eindeloos van Dorien De Vylder werd uitgegeven door Uitgeverij Vrijdag, Jodenstraat 16, 2000 Antwerpen, www.uitgeverijvrijdag.be, en kost 17.50 euro.
(Foto's © Patrick Haegens)
