De viering van 800 jaar Zaffelare wordt voorbereid door 2 werkgroepen. Eén ervan besloot om de reuzen Manten en Kalle opnieuw tot leven te wekken. Binnenkort worden ze aan het grote publiek getoond. Hier alvast het verhaal achter deze nieuwe reuzen.
Reuzen in optochten, het is een typisch Vlaams volksgebruik. Groot-Lochristi heeft tegenwoordig zes reuzen. Daarvan zijn er 5 in Lochristi zelf te vinden: Reynaert, Hermeline, Koning Nobel, Bruun de Beer en nonkel Octaaf. Zeveneken heeft één reus: Schele Van der Linden.
Ook Zaffelare had tussen de beide Wereldoorlogen twee reuzen, namelijk Manten en Kalle.
Manten en Kalle destijds
Zij belichaamden een denkbeeldig onafscheidbaar koppel. Amandus (Manten) en Kathelijne (Kalle) vormden een braaf, ietwat “simpel”, echtpaar van zekere leeftijd. De uitdrukking “ ’t is hier Manten en Kalle” hoorde je soms als een soort zelfspot van twee oudere mensen.”
Het waren de leden van de plaatselijke Gezinsbond – toen nog “Bond der Kroostrijke Gezinnen” – die de organisatoren van de stoet waren en de dragers leverden. Die gezinsbond werd al in 1922 opgericht.
Het reuzen echtpaar werd op 2 augustus 1931 in de hovingen van kasteel Mullié in de Nerenhoek (“De maalderij”) ingehuldigd in het kader van de Vlaamse kermis. Zij waren vanaf dan aanwezig op alle feestelijkheden van de Gezinsbond, maar gingen ooit verloren.
Werkgroep Zaffelare 1221-2021
In het kader van de vieringen rond 800 jaar Zaffelare opperde Luc Vincent bij het Feestcomité Parochie Zaffelare o.m. om de reuzen Manten en Kalle te laten herleven.
Het voorstel kon op heel wat bijval rekenen. Om de festiviteiten voor te bereiden werden 2 werkgroepen opgericht. Het “herbouwen” van de reuzen Manten en Kalle werd één van de speerpunten van de Parochiale Werkgroep Zaffelare 1221-2021 met Luc Vincent als coördinator.
Schetsen en de geraamtes
Luc, die grafische vormgeving en animatiefilm studeerde, werkt als visualizer bij KCC waar hij mee pretparken ontwerpt. Hij was zo de ideale man om de nodige schetsen te maken op basis van oude foto’s. Het volgende probleem was het vervaardigen van de geraamtes van de reuzen. Bij de traditionele manier worden deze gevlochten uit wilgentenen of waterloten (takken van geknotte wilgen). Een ambacht dat nog maar weinig beoefend wordt. De vereniging klopte aan bij Lieve Lieckens uit Keerbergen. Maar het laten maken van 2 reuzengeraamtes bleek erg arbeidsintensief en bijgevolg té duur. Er dienden dus andere wegen bewandeld. Men besloot – zonder veel verwachtingen – eens te kijken op de verkoopsite 2dehands.be. En ongelooflijk maar waar, daar konden ze een tweedehands reuzengeraamte op de kop tikken voor ongeveer een zesde van de nieuwprijs. Er waren echter 2 geraamtes nodig en dus klopte men een tweede keer aan bij Lieve Lieckens en…zij had ook een betaalbaar gebruikt exemplaar staan.
De hoofden en de kledij
Beeldhouwer en kunstenaar Patrick Van Ryckeghem uit Zaffelare bood dan spontaan zijn hulp aan voor het maken van de “koppen” voor de beide reuzen. Die vervaardigde hij in het LCC (nvdr. Het LenteCongresCentrum – de oude kleuterschool die ondertussen afgebroken is) uit grote blokken erg compact piepschuim. Een techniek die hij eerder al toepaste voor het maken van de kunstwerken op de praalwagens van de jaarlijkse bloemenstoet van weleer en ook voor het snijden van het hoofd van Nonkel Octaaf, een van de reuzen uit Lochristi.
De kledij en het schilderen
En dan dienden de reuzen nog aangekleed. Luc Vincent contacteerde daarvoor Marleen Vernaeve, de echtgenote van Marc Schreyen. Die kent u als Ridder Robbrecht van het Gravensteen.Hij maakt deel uit van het gezelschap re-enactors waarbij ook Luc Vincent aangesloten is.
Marleen is een uitstekend kleermaakster en heel wat van de middeleeuwse kledingstukken en vlaggen van het gezelschap zijn van haar hand. Alleen voor de rok van Kalle, was er zo’n 12m2 stof nodig. Terwijl Marleen zorgde voor de aankleding van Manten en Kalle, schilderde Luc – geholpen door zijn zoon Arthur – de beide koppen.
De eerste keer in de buitenlucht
Zaterdag 15 mei mochten Manten en Kalle dan voor het eerst aan de buitenlucht. Tussen 2 regenvlagen door, in het grasveld aan de serres van Kristien Van Waes en Koen Boone. Want daar werd de voorbije maanden gewerkt aan de beide reuzen.
Alleen al het buitenrijden van de creaties was een huzarenstukje, ondanks het feit dat beide geraamtes voorzien werden van wieltjes. Manten is namelijk, met zijn cilinder op zijn hoofd, 4,20 m groot. En dat is meer dan de vrije hoogte van de poort. Uiteraard mochten “beeldhouwer” Patrick en “kleermaakster” Marleen mee op de foto, net als de leden van de parochiale werkgroep Zaffelare 1221-2021 (Luc Vincent, Sabien Van Hove, Achiel Van Aerde, Mario Goetmaekere, Thierry Van Hecke en Peter Bourguillioen).
Enkele leuke weetjes
Beide reuzen zijn voorzien van een GoPro camera zodat er tijdens de optochten filmpjes kunnen gemaakt worden vanuit “reuzenperspectief”. In beide geraamtes hangt, onzichtbaar voor het publiek, een ook houten hartvormig doosje. Daarin de namen van iedereen die hielp bij de wederegeboorte van de reuzen. Ook de namen van diegenen die in toekomst de reuzen een warm hart toedragen, zullen toegevoegd worden.
Expo 2021 en dragers gezocht
De reuzen staan ondertussen terug veilig in de serre. Zij zullen voor het eerst aan het grote publiek getoond worden tijdens de Expo 2021, van 12 tot 27 juni 2021 in de serres van de familie Boone (Molenstraat 14, Zaffelare). Alle info vindt hierover vindt u via volgende link: https://www.zaffelare2021.info/kopie-van-offici%C3%ABle-openingsceremon-1
Uiteraard zullen de beide reuzen ook in toekomst te bewonderen zijn tijdens een feestelijke inhuldiging en allerlei optochten. En daarvoor worden nog dragers gezocht. Geïnteresseerden mogen steeds contact opnemen met via volgende link: https://www.zaffelare2021.info/kopie-van-nieuws
Mantekalle koffiekoeken
Op het moment van de Expo zullen voor het eerst de Mantekalle koffiekoeken verkrijgbaar zijn bij bakkerij Buylle. Dit zijn tweeledige koffiekoeken in de vorm van een “8” (u weet wel, 800 jaar Zaffelare). De koeken hebben een “mannelijke” en “vrouwelijke” zijde. In de ene holte zal er voor Manten een vulling van chocolade- en vanillecrème zijn. De andere holte vult men voor Kalle met lekkere kersenconfituur. De Mantenkalle koffiekoeken zullen enkel te koop zijn bij speciale gelegenheden verbonden met de evenementen in het kader van d eviering van 800 jaar Zaffelare.
(Bronnen: Bert Vervaet, Luc Vincent en website 800 jaar Zaffelare.
Foto’s © Bennie Vanderpiete, Patrick Van Ryckeghem, Marc Schreyen en Luc Vincent)