In Platform voor actuele kunst BE-PART, Waregem, loopt tot 30 mei een interessante tentoonstelling met werk van fotografen Braeckman, Fieret, Kooiker en Strba. Artistiek coördinator Patrick Ronse brengt hen samen, niet zozeer in een confrontatie, dan wel in een zinvol gesprek over de functie van fotografie in deze tijd.
Van alle kunstdisciplines is de fotografie die welke het meest appelleert aan de doorsnee mens, omdat door de populariteit van smartphones het fotograferen niet langer meer veronderstelt dat men met de intentie tot het vastleggen van scènes uit het leven een apart toestel meezeult. Als dusdanig gaan ook jongeren al vrij vlug snapshots maken van hun leefomgeving, hun familie en vrienden. Voor wie niet verder zoekt dan het vastleggen van herinneringen houdt de belangstelling meestal vlug op. Wie met een kritisch oog kijkt naar de resultaten wil meer, vandaar het succes van cursussen fotografie, de fotoclubs, de festivals en tentoonstellingen.
De keuze van de vier fotografen, elk met een totaal ander oeuvre, in BE-PART zorgt voor een inzicht in het feit dat fotografie geëvolueerd is van het technisch perfect vastleggen van de realiteit naar een volwaardige kunstvorm waarin de fotografen-kunstenaars elk op een andere manier, vanuit een ander standpunt, een dialoog aangaan met hun onderwerp. Hun beweegredenen, doelen en invalshoeken verschillen, maar telkens resulteert dit in het tonen van een persoonlijke band met hun modellen en onderwerpen.
Bij het binnenkomen krijgen we eerst enkele werken van Dirk Braeckman te zien. De matte zilvergelatineprints op barietpapier zijn donker, en vragen veel aandacht van de toeschouwer om de nuance en subtiliteit te ontdekken in het werk. Het gefotografeerde is verhuld tot een suggestieve vaagheid en misleidt soms. Het reflecterende flitslicht of de weerspiegeling van de lichtbron in een voor de rest schijnbaar donkere kamer onthult de interieurs, soms met fragmenten van een menselijke figuur. Je ontdekt dan dat het werk de voelbare kwaliteiten van de textuur van wanden, behangpapier, gordijnen en tapijten accentueert. Braeckman ensceneert niet. Hij selecteert en kadreert via het oog van de lens. In de donkere kamer bewerkt hij de negatieven uit een archief met vluchtige momenten uit het dagelijks leven en van zijn reizen op een spontane en vrije manier. Het werk is eigenlijk autobiografisch zonder te verhalen. Hij onderzoekt de grenzen van het medium en daagt de fotografische conventies uit. De titels helpen de toeschouwer niet, het zijn codes die verwijzen naar een jaartal, het moment waarop het beeld in de donkere kamer gecreëerd werd, niet naar het moment van de foto-opname.
Het werk van Braeckman werd opgenomen in tentoonstellingen in belangrijke musea in Europa, Amerika en China. Tot 24 april 2021 loopt onder de titel Fernweh een tentoonstelling met zijn nieuw werk in Zeno X Gallery in Antwerpen.
Via de loopbrug komen we in de moderne aanbouw van BE-PART waar, naast meer werk van Braeckman, een installatie hangt van het werk Rumour van Paul Kooiker, een van de meest interessante conceptuele fotografen van Nederland en internationaal bekend. Hij is gefascineerd door de klassieke genres als het landschap, het stilleven en de mens.
Het gaat bij hem niet om het maken van een technisch perfecte foto, dikwijls zijn de beelden overbelicht, bewogen, onscherp of verschoten van kleur. De echte waarde van zijn werk zit in het intensieve selectie- en bewerkingsproces. Op basis daarvan stelt hij reeksen foto’s samen in de vorm van ruimtelijke installaties en fotoboeken, waarin het ene beeld betekenis krijgt door de aanwezigheid van een ander. Het thema vrouwelijk naakt komt veel voor. De fotograaf maakt dat de kijker zich vaak een voyeur voelt. Zo stelt hij zowel de positie van de kunstenaar als die van de kijker in vraag. De toeschouwer ziet wat hij denkt te zien. De imposante reeks Rumours in BE-PART is een eigentijdse commentaar op het historisch surrealisme. De achttien portretten, die in de studio werden gemaakt, geven de poserende ezels een glamourachtige uitstraling waardoor een sfeer van mysterie en vervreemding ontstaat.
Het fotografisch werk van de Nederlander Gerard Fieret situeert zich in de periode 1965-1975 en dat zie je aan het experimentele van het werk. Het is authentiek, dwars, erotisch, edgy en rauw van onderwerp én van de staat van de foto’s, die duidelijk niet in de beste omstandigheden werden bewaard. De composities geven dikwijls een achteloze indruk, maar werden toch geënsceneerd. Zijn eigen aanwezigheid en de interactie met zijn modellen spelen een belangrijke rol. Hij gebruikte de camera om een intieme relatie met zijn model te creëren. Hij bouwde een oeuvre dat van belang is geweest voor de waardering van de fotografie als autonome beeldende kunst. Zijn ambities om de limieten op te zoeken en het medium te emanciperen waren daar niet vreemd aan. In die periode maakte hij tienduizenden foto’s van wat hij zelf ‘le monde entier’ noemde, maar eigenlijk zijn eigen kleine wereld was: mensen en voorwerpen in zijn atelier. Hij maakte geen onderscheid in de belangrijkheid van het onderwerp en hield evenmin rekening met mislukte foto’s. Hij had ongetwijfeld een groot artistiek bewustzijn, maar evengoed een enorme slordigheid. Zijn donkere kamer was heel rudimentair en hij onderzocht de technische en beeldende grenzen van het medium met trucs als solarisaties, reticulaties, dubbelbelichtingen, kort- en langbelichtingen, collages, samenstellingen, twee halve negatieven op hetzelfde papier afgedrukt. Hij maakte nooit identiek dezelfde print, zodat elke foto uniek is. Hij fotografeerde vaak in reeksen en hield ervan die reeksen te exposeren. De nabewerking van elke foto, zijn handtekening in viltstift en copyrightstempels op de beeldzijde van de foto’s, maakte zijn werk absoluut uniek, maar was ook een uiting van zijn angst voor (intellectuele) diefstal van zijn werk.
In de kelderverdieping presenteert de Zwitserse Annelies Strba een tijdsdocument dat werd gebundeld in het project Shades of Time, 240 foto’s, die als een digitale projectie op drie schermen worden getoond. Het is een heel persoonlijk werk waarin vier generaties van haar familie figureren. De spontane opnames getuigen van een verlangen naar nabijheid, ze bevriezen de tijd en verbinden heden en verleden. Het voortschrijden van de tijd en de geschiedenis wordt metaforisch uitgedrukt door de continuïteit van haar familie over generaties heen. We zien de personages in het ouderlijk huis, in dagdagelijkse en feestelijke momenten, gelinkt aan de cyclus van het leven. De foto’s zijn intens, ontwapenend, openhartig, intiem, maar nooit voyeuristisch. Hier en daar zitten verwijzingen naar de buitenwereld: plaatsen die verwijzen naar kunst en literatuur waarvan ze houdt, plaatsen gelinkt aan de geschiedenis, plaatsen van catastrofes en lijden. Die laatste fotografeerde ze rechtstreeks van het televisiescherm. Zo plaatst ze haar eigen familiegeschiedenis in een ruimere context. Wat opvalt aan de foto’s is een schilderkunstige visie op het medium, zichtbaar in kleuren en korrelstructuur. In haar meer recente werken manipuleert Annelies Strba haar beelden digitaal met de hulp van computerprogramma’s.
BE-PART is gelegen Westerlaan 17, 8790 Waregem. De openingsuren zijn van dinsdag tot vrijdag 13 tot 17 uur, zaterdag is de tentoonstelling gesloten, maar zondag kan je weer van 13 tot 17 uur langs gaan. De toegang is gratis. Reserveer tijdig. De nieuwe website is www.be-part.be.
In Kortrijk loopt tot 25 april een andere fototentoonstelling Track&Trace, gedeeltelijk binnen en buiten. Voor de binnenlocaties moet ook hier gereserveerd worden.
Voor het recente werk van Dirk Braeckman kan je tot 24 april terecht in Zeno X Gallery in Antwerpen. Ontdek en laat je inspireren.
(Foto's © Braeckamn – Kooiker en Fieret)